హైదరాబాద్ నుంచి హంపి వరకు.. మా విజయ నగర విహారయాత్ర (Part 1) - చక్రి, మోహన్ వఝ

 

ప్రయాణం మొదలు - 20 ఏళ్ల కల నిజం కాబోతున్న క్షణాలు:

చిన్నప్పుడు విజయనగర సామ్రాజ్యం, శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు వైభవం గూర్చి చదివినప్పుడు, ఆదిత్య 369 సినిమాలో టైమ్ మిషన్ ద్వారా రాయల కాలంనాటి విశేషాలు చూసినప్పుడు ఎప్పటికైనా హంపి యాత్ర చేయాలనే తీవ్రమైన కుతూహలం మనస్సులో ఉదయించింది. కాచీగూడాలో హంపి కి రైలు ఎక్కుతున్నప్పుడు చిన్ననాటి కల సుమారు 20 సంవత్సరాల తర్వాత నిజం కాబోతోంది అనే ఆలోచన మనస్సును ఉక్కిరిబిక్కిరి చేసింది. నేను మోహన్ ఇద్దరం రైలులో ఎన్నో కబుర్లు చెప్పుకుంటూ నిద్రలోకి జారుకున్నాం. నేను రైలు లో నిద్ర పోతూ ఉన్నా నా మనస్సు అప్పటికే హంపిలో విహరిస్తూ కలల అలలు నా పైకి విసిరింది. ఉదయం 04:30 గంటలకే మెలుకువ వచ్చింది. ట్రైన్లో రాజీవ్ అనే వ్యక్తి కలిసారు. హంపి లో ఎక్కడ వసతులు బాగుంటాయో, రుచికరమైన ఆహారం ఎక్కడ దొరుకుతుందో వివరంగా చెప్పారు , దానికి నేను మోహన్ నవ్వుతూ మాకు యాత్రే ప్రధానం గాని ఆహారంతో సంబంధం లేదు అనుకున్నాం. రాజీవ్ గారే ట్రైన్ దిగాక మమ్మల్ని దగ్గర ఉండి ఆటో ఎక్కించి హంపి పంపారు. నేరుగా విరూపాక్ష దేవాలయం పక్కనే ఒక రూం తీసుకుని స్నానాలు, టిఫిన్ లు ముగించుకొని ముందగా విరూపాక్ష ఆలయం వైపు వేగంగా అడుగులు వేశాము.

*****

పురాతన విరూపాక్ష దేవాలయం సందర్శన:

తూర్పు వైపున ఠీవీగా అందరికీ స్వాగతం పలుకుతున్న 11 అంతుస్థుల ఎత్తైన గాలి గోపురం చూసి నేను "మోహన్ చూసావా ఎంతో ఎత్తైన ఈ గోపుర శిఖరం చూడటానికి రెండు కళ్ళు సరిపోవడం లేదు" అన్నాను. ముందుగా విరూపాక్ష ఆలయం బయట ఏర్పాటు చేసిన బోర్డు చదివి దాని చరిత్ర తెలుసుకున్నాం ఈ ఆలయం ఎంతో పురాతనమైనది ఏడవ శతాబ్దం నుంచి చరిత్ర కలది రాయల కాలంలో ఎంతో అభివృద్ధి చెందింది.గాలి గోపురం లోపలికి ప్రవేశించాం, ఒక పక్క మూడు తలల నంది ,మరో పక్క ఒక తల నంది ఉన్నాయి. ఎదురుగా విశాలమైన పెద్ద ఆవరణ చుట్టుపక్కల చూస్తూ ఇంకొంచెం ముందుకు వెళ్ళి రెండో ఆవరణలోకి ప్రవేశించాము అక్కడ ప్రధాన ఆలయం ఉంది. ఆలయం చుట్టూ ఎంతో సుందరంగా ఉన్న రాతి స్తంభాలు తమని ఓసారి చూడమని మాకు సైగ చేసాయి. ముందుగా దైవ దర్శనం చేసుకుని తరువాత వీటిని అణువు అణువు శోధించ వచ్చు అనుకొని విరూపాక్ష గుడిలోకి ప్రవేశించాం, ఆ సమయంలో గుడి తలుపులు వేసి ఉన్నాయి. ఈలోపు ఆలయం మండపం పైన రంగులతో వేసిన బొమ్మలు చూసాం. గైడు ఆ బొమ్మలు గూర్చి వివరంగా యాత్రికులకు చెబుతున్నారు. అందులో విష్ణు మూర్తి దశావతారాలు, గిరీజా కళ్యాణం బొమ్మలు చాలా అందంగా చిత్రీకరించారు.

 ఇక్కడ స్వామిని దర్శించుకోవాలంటే ప్రదాన ముఖమండపం నుంచి నేరుగా గర్భగుడి వైపు కాకుండా ఆలయం పక్కనే ఉన్న మెట్ల ద్వారా వెళ్ళి దర్శించుకోవాలి . ఆలయంలో పెద్ద గంట మోగగానే శివయ్యను కనులారా దర్శించుకొని తిరిగి పక్కనే ఉన్న అమ్మవార్లు పంపా దేవి, భువనేశ్వరిలను దర్శించుకున్నాము. భువనేశ్వరి ఆలయం నల్లటి రాతి గడప పై అందంగా చిన్ని చిన్ని సూక్ష్మ శిల్పాలను ఆభరణాలులా చెక్కారు. కాసేపు వాటినే చూస్తూ అలా కూర్చున్నాం, పక్కనే గులగంజి మాధవ ఆలయం భూమిలోనికి మెట్లు మార్గంలో ఉంది , ఇక్కడ శివ కేశవులు ఇద్దరూ ఒకేచోట మనకు దర్శనమిస్తారు. ఇందులోకి వెలుతురు ఎలా వస్తుందా అని మోహన్ ఆసక్తిగా గమనించాడు. పక్కనే ఉన్న ఉపాలయాలు దర్శిస్తూ మన్మథ కోనేరు వద్దకు వెళ్ళాము. చక్కని మెట్లతో ఉన్న ఆ అందమైన కోనేరు చూస్తే కంటికి విందుగా మనసుకి హాయిగ అనిపించింది.కోనేటి నీటిలోని చేపలను చూస్తూ కొన్ని క్షణాలు ఆశ్వాదించి, కొంచెం పైకి ఎక్కగానే ఓ పక్కనే దేవాలయం వారు యాత్రికులకు భోజనాలు పెడుతున్నారు అక్కడ మధ్యాహ్నం భోజనం కొంత తిని వెనుక వైపు నుంచి వచ్చి ఆలయ ప్రాంగణంలోని మండపాలలో అందమైన రాతి స్తంభాలను గమనించాము. అక్కడ కోతులు యాత్రికులు వస్తువులు తీసుకుని గుడిపైకి వెళ్ళి అల్లరి చేస్తున్నాయి, ఒకామె ఫోన్ తీసుకుని వెళ్ళాయి, ఆమె ఏడుపు ముఖం పెట్టి‌ యాత్రికులు సాయంతో ఫోన్ ఎలా పొందాలా అని కోతులు వంక దీనంగా చూస్తుంది. తరువాత పక్కనే మండపాలలోని స్థంబాలు పైన శిల్పాలను దర్శించాము. ఆనాటి శిల్పకళా వైభవం అబ్బుర పరిచింది. అందులో ఒక శిల్పం మేఘాల్లో ఉన్న చంద్రుడు ప్రత్యేకంగా అనిపించింది. ఈ విరూపాక్ష ఆలయ రాజగోపురం నీడ తల్లకిందులు గా పడుతుంది అంటా అది మేము చూడలేకపోయాము.

********

హేమకూట పర్వతం - ఆవగింజ, శెనగ గింజ గణపతుల సందర్శన:

కొంత విశ్రాంతి తీసుకుని విరూపాక్ష ఆలయం పక్కనే ఉన్న హేమకూట పర్వతం ఎక్కడం మొదలు పెట్టాం. చిన్నప్పుడు నుండి కొండలు ఎక్కడం అంటే ఎంతో సరదా , బస్సులో వెళుతూ పక్కనే కొండ కనిపడితే కొండ ఎక్కి శిఖరానికి చేరి అంతా చూడాలని మనస్సు ఉవ్విళ్ళూరుతూ ఉంటుంది నాకు‌. కొండ చుట్టు పక్కల ఉన్న ప్రజలను చూసినప్పుడు వీళ్ళు ఎంత అదృష్టవంతులో,ఎంచక్కా కొండలు ఎక్కి ఆకాశం నుండి ప్రపంచం అంతా చూడవచ్చు అని అనుకునేవాడిని. ఉత్సాహంగా మా నడక హేమకూటం వైపు ప్రారంభం అయ్యింది. హంపి ప్రయాణం చేసే వారు కచ్చితంగా ఒక జత మంచి షూ తీసుకుంటే బాగుంటుంది ఈ కొండలు, బండల మీద నడక ప్రయాణం షూలతో సౌకర్యం గా ఉంటుంది. ముందుగా శెనగ గింజ గణపతి ఆలయం సందర్శించాం ఎత్తైన స్థంబాలతో కూడిన అందమైన మండపం లోపల గర్భ గుడిలో నిండైన గణపతి విగ్రహం ఉంది. అది చూసి మోహన్ "తమ్ముడు, చూసావా గణపతి అంటే ఇలా నిండుగా భారీగా ఉండాలి. ఎలా సాధ్యం ఇంత పెద్ద గణపతిని ఇక్కడకి ఎలా తెచ్చారు , లేకుంటే కొండనే ఇలా చెక్కారంటావా అద్భుతం చేసారు కదా" అన్నాడు. అక్కడ నుంచి కొంచెం ముందుకు నడుస్తూ ఆవగింజ గణపతి దగ్గరకు చేరుకున్నాము. ఆరుబయట స్థంబాలు మద్యలో అందమైన గణపతి, ఈ విగ్రహం వెనుక వైపు నుంచి చూస్తే గణపతి అమ్మవారి ఒడి లో కూర్చోని ఉన్నట్లు మన కంటికి కనిపిస్తాడు. తిరిగి హేమకూటం కొండ ఎక్కుతూ అక్కడ ఏర్పాటు చేసిన Sunset (సూర్యాస్తమయం) వీక్షించే ప్రదేశం నుండి హంపి చుట్టు పక్కల ఉన్న ప్రాంతాలను వీక్షించాం. అప్పుడు మోహన్ తమ్ముడు అటు చూడు ఆ కొబ్బరి చెట్లను చూస్తే నీకు ఏమనిపిస్తుంది అని అడిగాడు "కేరళ, కోనసీమ తీరంలో కొబ్బరి చెట్లు లాగా ఇక్కడ కూడా నిండుగా ఉన్నాయి కదా అన్నాను"‌. మోహన్ ఇంకోటి గమనించావా అంటూ చుట్టు పక్కల ఉన్న కొండ గుట్టలను చూపిస్తూ "శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు ఈ కొండ గుట్టలనే రాజ్యానికి రక్షణగా వాడుకున్నాడేమో , శతృవులు వీటన్నింటినీ దాటుకొని దాడి చేయడం చాలా కష్టం కదా అన్నాడు". కొంచెం ముందుకు వెళ్ళి ఆనాటి కాలంలో ఏర్పాటు చేసిన ఏక కూట, ద్వికూట, త్రికూట ఆలయాలను సందర్శించాము. చాలా ఆలయాల్లో విగ్రహాలు లేవు. హేమకూటం పైన మూల విరూపాక్ష గుడి పక్కన నుంచుని విరూపాక్ష ఆలయం అందాన్ని, పక్కనే ఉరకలేస్తున్న తుంగభద్ర నది తీరాన్ని చూస్తూ కొంత సమయం గడిపాం. ఇక్కడ ఫోటోలు దిగడానికి , కూర్చుని హంపి అందాలను చూడటానికి చాలా అనుకూలంగా ఉంది.

******

హంపిలో ఎత్తైన మాతంగ పర్వతం ఎక్కి సూర్యాస్తమయం చూడటం:

హేమకూటం దిగి నడుచుకుంటూ ఆలయం పక్కనే ఉన్న తుంగభద్ర తీరానికి చేరుకున్నాము, నది మీదుగా వీచే చల్లని గాలి హాయిగా అనిపించింది. కొంచెం సేపు అక్కడ కూర్చుని సేద తీరాము, నీటి ప్రవాహం కొండరాళ్ళను తాకుతూ చేసే అలల గలగల సవ్వడి నిశ్శబ్దంలో సంగీతంలాగా గుండెలను తాకుతూ ఒక ఆనందానుభూతిని కలిగించింది. అలా కొంతసేపు తుంగభద్రమ్మ వద్ద సేద తీరి గ్లాసు చెరుకు రసం గటగటా తాగి, తిరిగి విరూపాక్ష దేవాలయం మీదుగా ఎదురుగా ఉన్న మాతంగ పర్వతం వైపు సూర్యాస్తమయం చూడటానికి హుషారుగా బయలు దేరాము. ఆలయం ఎదురుగా సుమారు 750 మీటర్ల పొడువునా ఎంతో విశాలమైన హంపి బజారు ఉంది. ఇక్కడే అప్పట్లో రత్నాలు,వజ్ర వైఢుర్యాలు రాసులుగా పోసి అమ్మేవారట , కొన్నిచోట్ల రెండు అంతుస్తల నిర్మాణాలు ఉన్నాయి. నడుచుకుంటూ కొంత దూరం వెళ్ళాక ఎదురుగా పెద్ద నంది ఏకశిల పైన చెక్కారు అది ఎదురుగా ఉన్న విరూపాక్ష ఆలయం చూస్తున్నట్టు అనిపించింది. నందికి ఒక ప్రదిక్షణ చేసి శిల్పకళ ను గమనించాము. నంది కూడా అప్పట్లో దాడికి గురైన ఆనవాళ్లు కనిపిస్తున్నాయి. తిరిగి మాతంగ కొండ మీద కి వెళదాం అని నడుచుకుంటూ ప్రయాణం మొదలు పెట్టాము. మమ్మల్ని అనుసరిస్తూ మాతో ఒక పిట్ట ఎదురుగా వస్తుంది అని మోహన్ చూపించాడు. తరువాత తెలిసింది ఏమిటంటే ఆ ప్రాంతంలో అలాంటి పిట్టలు చాలా ఉన్నాయి మా దారిలో ఒకదాని తరువాత మరొకటి కొంత కొంత దూరంలో ఎదురవుతూ కనిపించాయి,మేము ఒకటే మాకు దారి చూపుతూ వస్తుంది అనుకుని పొరబడ్డాం. కొంచెం సేపటికి దారి తప్పాము అనిపించింది ఆలస్యం ఐతే సూర్యాస్తమయం చూడలేము అనుకొన్నాం. దగ్గరలో ఒక గుడి కనిపించేసరికి హమ్మయ్యా అనుకున్నాం, అక్కడ కాపలా కాసే అతన్ని అడిగితే అచ్యుత ఆలయం పక్కనుంచి మాతంగ పర్వతానికి మెట్ల మార్గం ఉంది అని చూపించాడు, ఈ అచ్యుత ఆలయం విశాలమైన ఆవరణలతో ఎంతో బాగుంది, దీనిని శిథిలావస్థలో చూడటం భాదగా అనిపించింది.

 కొంత దూరం నడిచాక మాతంగ పర్వతం ఎక్కే మెట్లు కనిపించాయి, మెట్ల మార్గం చుట్టూ చెట్లతో ఎంతో దుర్భేద్యంగా ఉంది. ఈ మెట్లతో పైకి చేరుకోవడం చాలా కష్టం అనుకొన్నాం. ఎన్ని మెట్లు ఎక్కుతున్న కొండ శిఖరం ఆనవాళ్లు మాకు తెలియడం లేదు." జాగ్రత్తగా చూసి నడువు తమ్ముడు మెట్లు బాగోలేదు, పాములు కూడా ఉండవచ్చు" అని మోహన్ గుండెల్లో గుబులు రేపాడు. అసలే కార్తీక మాసం పొడవు రాత్రుల్లు, పొట్టి పగటి సమయం. చీకటి ఏ క్షణమైనా ఆవరించవచ్చు . ఈ మెట్ల మార్గం చూస్తుంటే అసలు కొండ మీదకు సరైన చోటికి తీసుకుని వెళ్ళేలా అనిపించిండం లేదు. ఈలోపు ఒక కుటుంబం కిందికి దిగుతూ కనిపించేసరికి సరైన మార్గంలో ఉన్నామని అని ఊరట చెందాము. అంతలోనే కొంత సేపటికి చిన్నగా చినుకులు ఆకాశంలోంచి జాలు వారి మామీద పడ్డాయి. నేను "మోహన్ వర్షం పడితే ఇక మన ప్రయాణం కష్టమే అన్నాను". అటు ఇటు కాకుండా మధ్యలో కి వచ్చామే అనిపించింది. ఎలాగొలా కొండపైకి చేరుకుందాం, పైన గుడిలో పూజ చేసే పూజారి దగ్గరే ఈ రాత్రికి ఉండిపోదాం అన్నాను. కొంతసేపటికి పై నుంచి నవ్వులు వినిపించాయి. హమ్మయ్య మనమే కాదు మనతో కొంతమంది కొండమీద ఉన్నారు తమ్ముడు అని మోహన్ అన్నాడు. కొంత పైకి చేరే సరికి యువత నవ్వుతూ సెల్ఫీలు దిగుతున్నారు, ఆ నవ్వులే మాకు దారి దీపాలు లాగా నడిపించాయి. మరో 5 నిమిషాల్లో శిఖరాన ఉన్న వీరభద్ర స్వామి గుడి ని చేరుకున్నాం. పూజారి లోనికి తీసుకొని వెళ్ళి హారతి ఇచ్చారు.గుడి పైకి వెళ్ళండి సూర్యాస్తమయం చూడవచ్చు అన్నారు ఆయన . 

గుడికి పైన మెట్లు ఎక్కి ఒక పక్కకు వెళ్ళి చూసాం, ఆశ్చర్యం... మాలాగే ఎంతోమంది సూర్యాస్తమయం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు , వరల్డ్ కప్ ఫైనల్ మ్యాచ్ చూస్తున్నట్టుగా ఉత్కంఠగా చూస్తున్నారు. ఒక వైపు ఒక విదేశీ పర్యాటకుడు మంచి సంగీతం వింటూ సూర్యాస్తమయ క్షణాలు కోసం ఆసక్తిగా ఎదురు చూస్తున్నాడు. ఆకాశంలో సూరీడు నెమ్మదిగా పడమర దిక్కున కిందికి దిగుతున్నాడు. ఎర్రగా కణకణలాడే సూరీడు నారింజా రంగులోకి మారి నెమ్మదిగా మబ్బు చాటుకు చేరాడు. కొంత సేపటికి ఎర్రటి ఆపిల్ పండులా ఆకాశంలోంచి కొండలు మధ్యలోకి నెమ్మదిగా జారాడు. ఆ దృశ్యం కనులకు ఇంపుగా ఉంది. మేము చేసిన ఈ ప్రయాణానికి సూరీడు న్యాయం చేసాడని యాత్రికులు సంతృప్తి చెంది కొండ క్రిందికి తిరుగు ప్రయాణం అయ్యారు. మనం కూడా వారితో వెళ్దాం అని మోహన్ అన్నాడు , ఈ సారి కొండ క్రిందకి వేరే మార్గంలో మెట్లు దిగడం సులువుగా ఉండవచ్చు అనుకున్నాం. ఈ మెట్లు దిగడం కూడా చాలా కష్టం గా అనిపించింది కొన్ని చోట్ల అడుగు తడబడితే కిందకి జారి పడిపోతాం అనిపించింది. కొన్ని చోట్ల చేతులు ఆనించి జారుకుంటూ కొండ దిగాం. మా ముందు స్విట్జర్లాండ్ యాత్రికులు ఉన్నారు. వాళ్ళది కూడా మా అవస్థే. మొత్తానికి చలికాలంలో చెమటలతో కొండ కిందికి చేరుకొని ఊపిరి పీల్చుకున్నాం. ఈ ప్రయాణం చిన్నపాటి సాహస యాత్రలా అనిపించింది. రూమ్ కి వెళ్ళి స్నానాలు చేసి ఓల్డ్ చిల్ అవుట్ హోటల్ లో రుచికరమైన భోజనం డిమ్ లైట్ వెలుతురులో ప్రశాంతంగా చేసి వచ్చాం. రేపు చూడబోయే ఏకశిలా రథం, సంగీతం పలికించే స్థంబాల గుడి, వేయి శిల్పాల ప్రాంగణంతో ఉన్న హజారా రామాలయం సందర్శిద్దాం అనుకొంటూ నిద్రలోకి జారుకున్నాం.

(ఇంకా ఉంది)