కాకతీయుల కాలంలోకీ -My Journey to Warangal

ప్రయాణం అంటే ప్రతి గుండెలో ఏదో తెలియని ఆరాటం ఉదయిస్తుంది.  ఈ ప్రయాణాల్లో విహార యాత్రలది ప్రత్యేక స్థానం,మన మనస్సులు పసిపాపల లాగా తెలుసుకోవాలనే తపనతో నిండిపోతాయి. ఒక కొత్త ప్రదేశంలోకి వెళుతున్నామంటే మనసు అంతా శూన్యంగా చాలా తేలికగా అనిపిస్తుంది బహుశా ఎన్నో జ్ఞాపకాలను మదిలో కాదు జీవన ప్రమాణంలో నింపుకోవడానికి ఏమో..

- చిన్నప్పుడు కాకతీయ సామ్రాజ్య వైభవం గూర్చి పాఠాల్లో విన్నప్పుడు అక్కడ ఊహల్లో సంచరించాం.. నేను MCA కి వచ్చిన తరువాత వరంగల్ వెళ్ళాలి చూడాలని తపన ఉండేది, ఆ కోరిక సుమారు 7 సంవత్సరాల తరువాత ఇప్పుడు తీరింది. మా MCA మిత్రుడు ప్రవీణ్ ది వరంగల్ అవ్వడం వల్లన తన సాయంతో ఇప్పుడు వెళ్ళే మంచి అవకాశం రానే వచ్చింది.
******
12/07/2019 -శుక్రవారం
ఉదయాన్నే సికింద్రాబాద్ స్టేషన్ లో వరంగల్లుకు బయలుదేరాం. ఒక 2 గంటల ప్రయాణం మాటలతో సాగింది, ఖాజీపేట స్టేషన్ లో మేము దిగాము, స్టేషన్ బయిట పాతకాలం నాటి అందమైన బొగ్గు రైలు ఇంజను విశ్రాంతి తీసుకుంటూ ఉన్నట్లు కనిపించింది, కొంచెం సేపు దానిని గమనించాం.రైలు స్టేషన్ బయిట  కాకతీయ కళాతోరణం లాంటి నిర్మాణం ఆహ్వాన ద్వారం లాగా కొత్తగా నిర్మించారు. మేము అక్కడ నుంచి హన్మకొండ బస్టాండుకు బయలుదేరాం,వెళ్ళేదారిలో NIT వరంగల్ కనిపించింది పచ్చని చెట్లతో ఉద్యానవనం లాగా నిండుగా అలరారుతుంది. హన్మకొండ బస్టాండ్ కు చేరుకొని అక్కడ నుంచి పరకాల(మా మిత్రుడు ఇంటికి) వెళ్ళాం. భోజనం చేసి కొంత విశ్రాంతి తీసుకొన్నాము..

సాయింత్రం ప్రవీణ్  అన్నయ్య వాళ్లతో కలిసి కూర్చుని మాట్లాడుకుంటూ వరంగల్ ప్రాంతంలో ఏ ప్రదేశాలు చూడవచ్చో చర్చించాం.

********
సాయింత్రం పూట బయటకు బయలుదేరాము. పరకాలలోని సాయుధ సమరవీరుల స్థూపం వద్దకు వెళ్ళాం.
మొదటి సారి ఆ ప్రాంతం బయటినుంచి చూడగానే భలే అనిపించింది. స్థూపం గోడలపైన నిర్మించిన సాయుధ ఉద్యమకారులు ఒకరి వెనుక ఒకరు నడుస్తూ జాతీయ జెండా పుచ్చుకొన్న(నిజాం దొరల పాలనకు వ్యతిరేకంగా సామన్య ప్రజలు,రైతులు కూలీలు) విగ్రహాలు ప్రాణంతో కదులుతున్నట్టు అనిపించింది, ప్రతి విగ్రహంలోను ఉద్యమ కాంతులు కనిపిస్తున్నాయి..
స్థూపం పైన ఆనాటి ఉద్యమకారులు ప్రాణత్యాగాలు ప్రతిబింబుస్తూ కల్లకుకట్టినట్టు చెక్కిన విధానం నాటి కాలంలోకి మనల్ని తీసుకొని వెళుతుంది.
ఇది చూసిన తర్వాత నా మనసులో కలిగిన భావం..
"పోరాట యోధులు త్యాగానికి ప్రతీరూపం..
కోటి కాంతుల కొలువైన ఉధ్యమ దీపం..
సాయుధ సమర వీరుల అమర స్థూపం.."

అక్కడ నుంచి బయటకు వచ్చి ఒక వేడి టీ అందుకొని తాగుతూ నేను, ప్రవీణ్ ఈ ఉద్యమం, స్థూపం గూర్చి మొట్లాడుకొన్నాం.

ప్రయాణం చేసి ఉండటం వలన రాత్రి త్వరగా నిద్రలోకి జారుకొన్నాం.

******
13/07/2019 - శనివారం
ఉదయం నేను, ప్రవీణ్ తన తమ్ముడు ప్రమోద్, ముగ్గురం కలిసి రామప్ప , లక్నవరం చూడటానికి మోటరు సైకిల్ పైన బయలుదేరాం. అంతకు ముందు తేలికపాటి వర్షం పడటం వలన వాతావరణం ఎంతో చల్లగా , ఆహ్లాదంగా ఉంది. మా ప్రయాణం కూడా హాయిగా సాగింది.
ముందుగా గణపురం కోటగుళ్ళు ప్రాంతానికి వెళ్ళాం,ఇది వరంగల్ నుంచి సుమారు 80 కి.మీ , రామప్ప నుంచి 10 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.

కోటగుళ్ళు లోపలికి వెళ్ళగానే అద్భుతమైన ప్రపంచంలోకీ రెక్కలు కట్టుకుని వాలినట్టు అనిపించింది. ముందుగా వరసగా ఉన్న చిన్న ఆలయ సమూహాలను చూసాం ప్రతి ఆలయాన్ని అందంగా తీర్చిదిద్దారు. వీటిని చూసినప్పుడు ఇంత గొప్ప శిల్పకళా సంపద మన తెలుగునాట ఉందా అని ఎంతో ఆనందం వేసింది, మరోవైపు భాద కూడా వేసింది  దాడులకు , ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు శిథిలావస్థకు ఈ నిర్మాణం చేరడం చూసి.. పెద్ద పీఠం మీద కేంద్ర స్థానంలో ఉన్న ప్రధాన ఆలయంలోనికి ప్రవేశించాం.ఎంతో పెద్ద ఆలయం ఇది గోడలమీద సుందరంగా శిల్పాలు చెక్కారు.గుడిలోపల గణపతేశ్వర స్వామి అద్భుతమైన లింగాకారంలో కొలువు తీరి ఉన్నాడు. గుడి తలుపులు వేసి ఉన్నాయి,పూజారి ఉదయమే పూజ చేసి వెళ్ళిన ఆనవాళ్ళు కనిపించాయి వెళుగుతున్న దీపారాధనక చూస్తే. కొంచెం సేపు అక్కడ కూర్చుని ఈ అందమైన ప్రదేశాన్ని ఆశ్వాదించాం.

ఈ గుడిని కాకతీయ చక్రవర్తి గణపతి దేవుడు(రుద్రమదేవి తండ్రి) నిర్మించినట్టు చెబుతున్నారు, ఇది రామప్ప గుడి కన్నా ఎంతో పెద్దది మరియు పురాతనమైనది. సందర్శకులు కూడా ఎవరూ పెద్దగా రావడం లేదు చాలా మందికి తెలియదు ఏమో, కానీ తప్పకుండా చూడాల్సిన ప్రదేశం.
దీనికి ప్రభుత్వం చొరవ తీసుకుని మరలా పూర్వ వైభవం కలిగిస్తే బాగుంటుంది. శివరాత్రి ఇక్కడ బాగా చేస్తారు అని ప్రమోద్ చెప్పాడు. ఈ సుందరమైన సందర్శన జ్ఞాపకాన్ని నింపుకుని అక్కడ నుంచి రామప్పకు బయలుదేరాం.
*******
కోటగుళ్ళు నుంచి రామప్ప దేవాలయమునకు వెళ్ళేదారిలో రోడ్డుకు ఇరువైపులా ఉన్న పచ్చని చెట్లు  యాత్రికులు ఎండలో అలిసిపోకుండా రహదారిపై పచ్చని గొడుగు పట్టినట్టు  అల్లుకొని ఉన్నాయి.
కదిలే మా మోటరు సైకిల్ లాగానే నా మనస్సు కూడా ఎన్నో ఏళ్ళు వేచిన కల కొన్ని క్షణాలలో తీరబోతోంది అని ఎంతో ఆనందంగా ఆరాటంగా వేగం అందుకుంది.

రామప్ప గుడికి కొంత దూరంలో మా బండిని పార్క్ చేసి నడుచుకుంటూ ముందుకు వెళ్ళాము, నడక దారికి ఇరువైపులా పచ్చని తివాచీ పరిచినట్లు మొక్కలను పెంచుతున్నారు.రామప్ప దేవాలయము లోకి ప్రవేశించే ముందు దాని చరిత్ర గూర్చి తెలుసుకుందామని బయిట పెట్టిన బోర్డు పైన చదివాము.
"ఈ ఆలయాన్ని రేచర్ల రుద్రుడు క్రీ.శ1213 నిర్మించాడు.. ఇక్కడ శివుడుని రామలింగేశ్వరడు అంటారు."

విశేషం ఏంటంటే ఈ గుడి దేవుని పేరుతో కాకుండా దానిని చెక్కిన ప్రధాన శిల్పి రామప్ప పేరు మీదుగా బాగా వ్యాప్తి చెందింది. కాకతీయుల ప్రత్యేక శైలిలో ఎత్తైన పీఠంపై న గుడిని అమర్చినట్టు ఎంతో సుందరంగా తీర్చిదిద్దారు. ముందుగా ఆలయం ఎదురుగా ఉన్న నందిని సందర్శించాము, ఈ నందిని ఎటువైపు నుంచి చూసిన మనవైపే చూసినట్లు చూస్తుంది. దానిపైన ఎంతో అందంగా ఆభరణాలులను చెక్కారు.
ఆలయంలోకి మూడు వైపుల నుంచి లోనికి ప్రవేశించవచ్చు.. గర్భాలయంలో నున్నటి నల్లరాతితో ఉన్న పెద్ద శివలింగం భక్తుల నుంచి పూజలు అందుకుంటూ ఉంది. గర్భగుడి పైన ఉన్న ఆలయ మహా మండపం పైన ఎంతో సుందరంగా చెక్కిన శిల్పాలు రామాయణ మహాభారత భాగవత కథలను తెలియజేస్తున్నాయి.

ఈ దేవాలయ నిర్మాణంలో ఉపయోగించిన రాళ్లు చాలా తేలికగా ఉంటాయంట వీటిని నీటిలో వేసిన తేలుతాయని చెబుతారు. ఆలయ స్థంభాలపైన చెక్కిన చిన్నచిన్న శిల్పాల మధ్యలో మనం దారాన్ని  ఒకవైపు నుంచి మరోవైపుకు పంపవచ్చు అంత సూక్ష్మంగా కూడా అందంగా చెక్కబడింది.గుడి గోడలను నలువైపులా నిశితంగా పరిశీలించాము, ప్రతి అణువు అణువు ను అద్భుతంగా మలిచారు.

ఆ తర్వాత  రామప్ప చెరువుకు వెళ్ళాము. ఎంతో విశాలంగా ఉంది ఆ చెరువు, పర్యాటకులకు బోటింగ్ సదుపాయం కూడా ఉంది.. అక్కడ నుంచి లక్నవరం బయలుదేరాము.
**********
రామప్ప దేవాలయం నుండి లక్నవరం సుమారు 34 కిలోమీటర్లు ఉంది..
లక్నవరం సరస్సులో కట్టిన పసుపు మరియు పచ్చ  రంగు వంతెనలు  ప్రత్యేకమైన నిర్మాణ శైలి ఆకట్టుకుంటుంది. అందులో అడుగు పెట్టిన ప్రతీ ఒక్కరికీ ఓ కొత్త లోకంలోనికి ప్రవేశించినట్లు వారి కళ్ళలో మెరుపు కనిపిస్తుంది.

సరస్సులో నీటి శాతం ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు చూడటానికి చాలా అద్భుతంగా ఉంటుంది అని మా మిత్రులు చెప్పారు.‌ అంటే ఆగష్టు నుంచి నవంబర్ మధ్య కాలంలో అన్నమాట.శనివారం కావడం వలన లక్నవరానికి పర్యాటకులు తాకిడి బాగుంది. చిన్నపిల్లల నుంచి పెద్దల వరకు ఆ వంతెనల పైన నడుస్తూ చుట్టూ ఉన్న ప్రకృతిని ఆశ్వాదిస్తున్నారు కొందరు రకరకాల ఫోజులతో ఫోటోలు దిగుతూ జ్ణాపకాలను కెమెరాలో భందిస్తున్నారు.
సరస్సు మధ్యలో ఏర్పాటు చేసిన హరితా రెస్టారెంట్లో భోజనం చేసాము. తరువాత ఆ వంతెన మధ్య బాగంలోకి వెళ్లి  గగనతల వీక్షణంలాగా సరస్సును గమనించాం.. అక్కడ కొంత సమయం గడిపి తిరిగి ఇంటికి బయలు దేరి వెళ్ళాము.
సాయంత్రం ప్రవీణ్ ఇంటికి చేరేసరికి సుమారు ఐదున్నర అయ్యింది.
******
14/07/2019 - ఆదివారం
ఉదయం ప్రవీణ్ నేను ఇద్దరం సరదాగా పరకాల మార్కెట్ కి వెళ్లి కూరగాయలు తెచ్చాం, ఆ మార్కెట్లో దొరికే మిర్చి కన్నా కూరగాయల రేట్లు చాలా ఘాటుగా ఉన్నాయి.
టీఫిన్ ,టీ ముగించుకుని 10 గంటలకు హనుమకొండ చేరుకున్నాం.

వరంగల్, హనుమకొండ రెండు కూడా జంటనగరాలు మన హైదరాబాద్ సికింద్రాబాద్ లాగా.. ఈ రెండు నగరాలు చూడ్డానికి బైక్ ఉంటే బాగుంటుందని అనుకున్నాం. ప్రవీణ్ తన ఫ్రెండ్ దగ్గర బైక్ తీసుకొని ఇద్దరం కలిసి  ముందుగా వేయి స్తంభాల గుడి దగ్గరికి వెళ్ళాం. గుడి ముందు ఏర్పాటు చేసిన బోర్డులపైన కాకతీయుల రాజులు, వారి పరిపాలన , వారి యొక్క శిల్పకళను గురించి వివరంగా ఇచ్చారు .." కాకతీయుల పరిపాలన క్రీస్తుశకం 12, 13 శతాబ్దాల నాటిది. మొదటి రాజధాని హనుమకొండగా అవతరించింది, రుద్రమదేవి దేవి మరియు ఆమె తండ్రి గణపతి దేవుడు పరిపాలన బాగా సాగినట్లు తెలుస్తోంది. వేయి స్తంభాల గుడి 1163 సంవత్సరములో రుద్రదేవుడు నిర్మించినట్లుగా చరిత్ర చెబుతుంది. ఈ ఆలయాన్ని త్రికూటాలయం అని కూడా అంటారు ఇందులో లో శివుడు, విష్ణువు, సూర్యనారాయణులు పూజలు అందుకుంటారు". మేము ఈ వివరాలు బోర్డులు పైన చదివి లోనికి ప్రవేశించాం.


నిజం చెప్పాలంటే ఈ వేయి స్తంభాల గుడిని చూడాలంటే రెండు కళ్ళు సరిపోవు వేయి కళ్ళు అయినా కావాలి, ఎంత అందమైన కట్టడం ఇది,నక్షత్రాకార పీఠంపైన నిర్మించి ఉంది. ఇది నిర్మించిన శిల్పుల కళా నైపుణ్యాన్ని మనం గమనిస్తే నిజంగా వీరు స్వర్గ లోకం నుంచి భూమి పైకి వచ్చి ఈ నిర్మాణం చేశారేమో.. భూమిపైన ఒక అద్భుతమైన కళాఖండాన్ని మలిచారు..  గుడిలో ప్రతి అణువు అణువులో ఒక ప్రత్యేకమైన సుందరమైన కళా నైపుణ్యం మనల్ని మంత్రముగ్ధుల్ని చేస్తుంది. గుడికి ఎదురుగా ఠీవీగా ఉన్న మహానంది ప్రత్యేకమైన ఆకర్షణ. వచ్చిన పర్యాటకులు అందరూ కూడా ఆ మహానంది తో ఫోటో దిగడానికి ఎగబడుతున్నారు. గుడి పక్కన ఉన్న ఆనాటి కోనేటిని నీటితో మనం చూడవచ్చు. మరో పక్కన ఉన్న విశాలమైన రావిచెట్టు నీడలో పర్యాటకులు కూర్చుని సేద తీరుతున్నారు.
పురాతన కాలం నాటిది అవడంవల్ల ఇక్కడ కూలిపోయిన స్తంభాలకు పునర్నిర్మాణం చేస్తున్నారు ప్రస్తుతం ఉన్న ప్రభుత్వం. అక్కడ నుంచి మా ప్రయాణం వరంగల్ ఖిల్లా వైపు సాగింది.
*******
హనుమకొండ నుంచి సుమారు ఒక పది కిలోమీటర్ల దూరంలో ఈ వరంగల్ ఖిల్లా ఉంది.వరంగల్ కోటలోకి మనం ప్రవేశించేటప్పుడు అప్పటి  కాకతీయ రక్షణ వలయాన్ని మనం గమనించవచ్చు.
నాలుగు అంచెలలో మట్టి కోట, జలాశయాలు, ముళ్ళ కంచె, రాతి కోట ఇలా అంచెలు అంచెలుగా రక్షణ వలయాన్ని పటిష్టంగా ఏర్పాటు చేశారు,ఈ కోటకు వెళ్ళే దారిలో మనం ఆనవాళ్లను ఈనాటికీ గమనించవచ్చు..
శత్రువులకు ఈ రక్షణ వలయాన్ని దాటి రావడం ఎంతో కష్టంగా ఉండేదట.

ముందుగా శిల్ప కళాతోరణల వద్దకు వెళ్ళాము.  నలుదిక్కుల నాలుగు శిల్ప కళా తోరణాలు  కాకతీయ సామ్రాజ్యానికి అందమైన ఆభరణాలు లాగా 30 అడుగుల ఎత్తులో  ఆకాశాన్ని తాకుతూ కనిపిస్తాయి.
ప్రస్తుతం తెలంగాణ ప్రభుత్వం వీటిని తమ అధికార చిహ్నంగా పెట్టారు, ఈ నాలుగు తోరణాల మధ్య అద్భుతమైన శిల్పకళాఖండాలు మనకు దర్శనమిస్తాయి. ఈ కోటను రాణి  రుద్రమదేవి తండ్రి గణపతి దేవుడు ప్రారంభించగా ,రుద్రమదేవి  నిర్మాణం పూర్తి చేశారు. ఈ కోట మధ్యలో స్వయంభు శివాలయం లోని శివ లింగం భూమికి అతి తక్కువ ఎత్తులో ఉండి మిగతా శివాలయాల వాటికన్నా ప్రత్యేకంగా నిలుస్తుంది.ఈ కోటలో ఉన్న ప్రతి శిల్పాన్ని గమనిస్తూ చాలాసేపు ఇక్కడ సమయం గడిపాము..

తరువాత ప్రక్కనే ఉన్న ఖుష్ మహల్ వద్దకు వెళ్ళాము. ఇది ముస్లిం రాజులు నిర్మించారు. ఇందులో ఓరుగల్లు కోటలో శిథిలావస్థలో ఉన్న శిల్పాలను భద్రపరిచారు. రెండు అంతస్తులుగా నిర్మించిన ఖుష్ మహల్ పైకి ఎక్కి ఓరుగల్లు పట్టణాన్ని మనం వీక్షించవచ్చు.

ఇక సాయంత్రం అవుతుంటే తిరిగి హైదరాబాద్ బయలుదేరాము. తిరుగు ప్రయాణంలో ఫోటోలు చూస్తూ జరిగిన ప్రయాణాన్ని మరలా గుర్తు చేసుకున్నాం.
మొత్తానికి ఎన్నో ఏళ్ల నుంచి వరంగల్ చూడాలనే కల నెరవేరింది,మా ఫ్రెండ్ ప్రవీణ్ మరియు వారి కుటుంబ సభ్యుల సహాయ సహకారాలు వలన..


-10/08/2019